Blijf pionieren binnen het kader

In mijn vorige post schrijf ik hoe teams krachtige kaders nodig hebben én tegelijkertijd ruimte om te onderzoeken, te nuanceren en bij te sturen. Die spanning tussen richting en vrijheid is precies wat gedeeld leiderschap mogelijk maakt. Maar hoe houd je dat dynamisch en levend in het dagelijkse werk?

Visie als vertrekpunt, niet als keurslijf

Zoals ik schreef in Over de randjes, geloof ik dat echte ontwikkeling pas ontstaat als we durven bewegen aan de rand van wat we kennen. Visie en missie geven richting, maar als we ze niet blijven bevragen, worden ze oogkleppen. Niet bewust misschien, maar wel beperkend. Tegelijkertijd geeft die beperking juist ook ruimte. De ruimte om vrij te denken binnen dat kader. Zoals een collega zei: “De opdracht ‘schrijf een essay’ is veel moeilijker dan ‘schrijf een essay over een gele plant’.”

In de blog Over het hebben en het nemen van tijd voor persoonlijke ontwikkeling beschrijf ik hoe persoonlijke groei alleen ontstaat als er ruimte is, als je die ruimte voelt, tijd neemt én gestimuleerd wordt. Dat geldt net zo goed voor het omgaan met missie en visie. Ze moeten ruimte geven, geen druk zetten.

Zelforganisatie begint met zelfreflectie

Zelforganisatie kan alleen binnen kaders. Een team formuleert concrete doelen zodat de strategie een stukje verder wordt gerealiseerd. Dat is zelfsturing. Vervolgens organiseert het team zelf het werk dat nodig is om deze doelen te behalen. In Terug naar de natuur: zelforganiseren zit in onze genen beschrijf ik hoe zelforganisatie niet bedacht wordt, maar voortkomt uit hoe we van nature werken. Reflectie op wat je doet, waarom je het doet en of het klopt met de bedoeling, is daarin essentieel.

Mensen meekrijgen in verandering begint bij betekenis. In Hoe krijg je ze mee in verandering? vertel ik dat mensen pas bewegen als ze snappen waarom het ertoe doet. Dus ook: waarom we deze missie hanteren, en wat die vandaag betekent voor jou persoonlijk.

Visie in handen van het hele team

In het Agile Leiderschap Canvas stellen wij dat iedereen een agile leider is. Dus visie en missie zijn niet van “bovenaf”, maar van iedereen. In Over meer met minder mensen schreef ik dat het juist dan belangrijk is dat teams de ruimte krijgen om zelf verantwoordelijkheid te nemen. En dat vraagt soms minder aansturing, maar meer gezamenlijke reflectie.

Leiderschap is geen persoon. Dat ligt niet bij de manager. Of de directeur. Als je als teamlid alleen afwacht tot de Product Owner of Scrum Master iets met de visie doet, ben je te laat. In plaats daarvan kun je zelf het gesprek starten, vragen stellen, keuzes toetsen aan de bedoeling. Juist dat soort initiatief laat zien dat visie geen papieren verhaal is, maar iets dat je samen levend houdt.

Wat kun je vandaag doen?

• Organiseer een kort reflectiemoment: wat betekent onze missie vandaag, in dit werk, voor deze klant? Hoe verhoudt dat wat we nu aan het doen zijn zich tot ons gezamenlijke doel?
• Stel jezelf de vraag: heb ik feitelijk ruimte ervaren, heb ik er tijd voor genomen, voel ik me verantwoordelijk?
• Spreek elkaar aan op eigenaarschap: hoe dragen we samen bij aan dat grotere doel, en wat zien we misschien over het hoofd?

Tot slot

Visie en missie zijn geen dictaten maar vertrekpunten. Ze werken alleen als je ze samen onderzoekt, doorvoelt en bijstelt. In En nu wij! noem ik dat gedeeld eigenaarschap. Met het Agile Leiderschap Canvas geven we handvatten hoe je voortdurend bijstuurt op basis van wat je leert.

Wanneer je de ruimte voelt én neemt om kritisch en nieuwsgierig te zijn, ontstaat er iets dat klopt: een lerend kompas. Continu in ontwikkeling. Zo blijft visie richting geven, zonder je blik te vernauwen. En wordt een missie geen slogan op een muur, maar een levend verhaal waar jij onderdeel van bent.